آبادان با مساحتی حدود 2652 كیلومتر مربع در جنوب غربی خوزستان و در فاصله 127 كیلومتری اهواز واقع شده است و ارتفاع آن از سطح دریا 5 متر است. جمعیت آن بر اساس سرشماری سال 1375 252047 نفر بوده است.

این بندر یا جزیره را در كتب قدیم عبادان می نامیدند و در قرون اخیر به مناسبت مقبره ای منسوب به خضر كه كنار بهمنشیر واقع است جزیره الخصر نیز می خواندند.

اصطخری در كتاب مسالك الممالك می نویسد: عبادان قلعه كوچك و آبادی است در كنار دریا و مجمع آب دجله و آن رباطی است كه در آن پاسبانانی بوده اند برای جلوگیری از یورش قطریه ( مردم قطر در ساحل خلیج فارس) و پیوسته در آنجا جمعی به مرابطه مشغولند. مقدسی در كتاب (اجسن التقاسم) می نویسد: (عبادان شهری است در جزیره یی كه میان دجله و رود خوزستان است و ماورای آن شهر و دهی نیست و در آن ریاطات (خانقاها) و عباد و صالحان می باشند).

عبادان در سده های میانه مانند بیشتر شهرهای خوزستان روی به ویرانی نهاد و در جای آن جز دهكده ای بیش نماند و چون زمین آنجا سست است و بیشتر بناها از خشت ساخته شده بود در قرنهای اخیر آثار آنها هم نابود شده است. تنها چیزی كه از ابنیه عبادان باقی مانده همان مقام خضر است كه مكرر تعبیر شده است.

كلمه آبادان تا پیش از 1314 شمسی به صورت عبادان نوشته و تلفظ می شد اما در این سال به پیشنهاد فرهنگستان ایران و تصویب دولت نگارش و تلفظ كنونی جایگزین آن شد. شهر جدید آبادان را باید مولود صنعت دانست. پس از آنكه اولین چاه نفت در مسجد سلیمان به نفت رسید متصدیان امور شركت نفت درصدد برآمدند تا بندرگاهی نزدیك به دریا بسازند تا نفت خام از آنجا بارگیری شود و همچنین پالایشگاهی برپا كنند تا نفت خام در آن تصفیه گردد. برای این كار هیچ جا را مناسب تر از آبادان ندیدند. آبادان پس از گذشت چهل سال از وضعیت یك سرزمین لم یزرع و خشك به شهری صنعتی مبدل گشت و بزرگترین پالایشگاه جهان در آنجا احداث گردید و نقاط مسكونی و شهری آن به سرعت گسترش یافت.

آبادان بی تردید پیشرفته ترین شهر ایران از لحاظ تمدن مادی بود و اینهمه را از بركت صنعت نفت داشت: از خانه سازی خیابان بندی ایجاد اسكله پایانه های نفتی فرودگاه بین المللی و صدها مركز بازرگانی گرفته تا احداث پاركها سینماها باشگاهها و فروشگاههای نوین..

عمده ترین فعالیت اقتصادی منطقه تا قبل از جنگ مربوط به صنایع نفت و پتروشیمی بود. كشاورزی و ماهیگیری نیز در این شهرستان رواج داشته به ویژه ماهیگیری به جهت وجود رودخانه و دریای آزاد از اهمیت خاصی برخوردار بود.

جنگ تحمیلی بر پیكره آبادان كه یكی از غنی ترین نهادهای صنعتی و جامعه مدنی طی چندین دهه در آن تجربه شده بود آسیب های جبران ناپذیری وارد آورد.

جمعیت آبادان كه در آستانه انقلاب به 300 هزار نفر رسیده بود هشت سال پس از جنگ در سال 1375 علی رغم رشد جمعیت تنها 250 هزار نفر بود.

تخریب این شهر بر اثر جنگ و پراكندگی اجباری جمعیت آن نه تنها یك شهر مهم بلكه فرهنگی منحصر بفرد و مدنیتی پیشرفته و سرمایه ای انسانی را هم متلاشی كرد.

با توجه به موقعیت ویژه این منطقه و قابلیت های مختلف آن انتظار می رود كه این شهرستان بتواند در آینده حیات دوباره خود را آغاز نماید.